صندوق های سرمایه گذاری بورس؛ صرفه‌جویی در وقت و کاهش ریسک
سرمایه‌گذاری در بازار بورس مانند دیگر روش‌های سرمایه‌گذاری دارای ریسک است و بدون آشنایی با مفاهیم این روش و انجام تحلیل مناسب نمی‌توان در آن به موفقیت رسید. به همین دلیل بسیاری از افرادی که زمان کافی برای تحلیل بازار بورس را در اختیار ندارند به‌سراغ صندوق های سرمایه گذاری بورس می‌روند. این صندوق‌ها توسط گروهی از معامله‌گران و تحلیل‌گران مجرب مدیریت می‌شوند تا بتوانند ریسک سرمایه‌گذاری را به حداقل برسانند.
آشنایی با صندوق های سرمایه گذاری در بورس
صندوق های سرمایه گذاری بورس با جذب سرمایه افراد مختلف و نظارت مستقیم سازمان بورس و اوراق بهادار، به سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف می‌پردازند. این صندوق‌ها به‌خاطر بهره‌مندی از یک تیم حرفه‌ای با تجربه می‌توانند با ریسک کمتری شما را به سود برسانند.
بسیاری از معامله‌گرانی که با این صندوق ها آشنایی ندارند، برای شروع فعالیت در بازار بورس ناچار هستند که زمانی طولانی را به یادگیری مفاهیم اولیه اختصاص دهند. همچنین باید برای ساعت‌ها به تحلیل سهام شرکت‌ها بپردازند و زمان درست برای انجام معامله را انتخاب کنند.
اما اگر شما زمان کافی برای یادگیری یا تحلیل تکنیکال و فاندامنتال این بازار را ندارید نباید ناامید بشوید. چرا که راه‌های دیگری هم برای سرمایه‌گذاری وجود دارد. یکی از بهترین راه‌ها برای انجام سرمایه‌گذاری رفتن به‌سراغ همین صندوق های سرمایه گذاری بورس است. برای آشنایی با ارکان مختلف و جزئیات فعالیت هر یک از این صندوق‌ها می‌توانید به‌سراغ اساسنامه و امیدنامه آن‌ها بروید.
مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق های سرمایه گذاری
همان‌طور که اشاره کردیم سرمایه‌گذاری در صندوق های سرمایه گذاری بورس نیاز به داشتن تخصص و زمان زیادی ندارد و تمامی افراد علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری می‌توانند از خدمات آن‌ها بهره‌مند شوند. از دیگر مزایای این روش سرمایه‌گذاری می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- برخلاف سهام و دیگر اوراق بهاداری که ممکن است با صف‌های فروش سنگینی مواجه شوند و معامله‌گران امکان نقدکردن سرمایه حود را نداشته باشند، این صندوق‌ها نقدشوندگی مناسبی دارند
- هزینه لازم برای کسب اطلاعات، تحلیل آن‌ها و همچنین سود سهام و اوراق کوپنی صندوق های سرمایه گذاری بورس بین سرمایه‌گذاران تقسیم می‌شود که باعث کاهش هزینه‌ها خواهد شد
- شما می‌توانید با در اختیار داشتن سرمایه بسیار اندکی در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کنید
- سبد دارایی‌های این صندوق‌ها از تنوع زیادی برخوردار است و همین امر باعث می‌شود که بتوان ریسک سرمایه‌گذاری را به‌سادگی مدیریت کرد
انتخاب صندوق مناسب برای سرمایه‌گذاری
صندوق های سرمایه گذاری بورس را بر اساس ترکیب دارایی، نوع فعالیت و میزان ریسک و بازده به انواع مختلفی تقسیم می‌کنند. این صندوق‌ها در دو دسته کلی به نام صندوق قابل معامله یا همان ETF و صندوقهای مبتنی بر صدور و ابطال قرار می‌گیرند. هر یک از این دو دسته نیز انواع گوناگونی مانند مختلط، اهرمی، تضمین اصل سرمایه، سهامی و درآمد ثابت دارند که سرمایه‌گذاران می‌توانند با توجه به نیازهای خود در آن‌ها سرمایه‌گذاری کنند. در ادامه به معرفی انواع این صندوق‌ها می‌پردازیم.
صندوقهای سهامی
هر کدام از صندوقهای سهامی استراتژی‌های متفاوت و منحصربه‌فرد خود را دارند و برای انجام سرمایه‌گذاری از یکی از سه روش تهاجمی، میانه‌رو یا محافظه‌کارانه استفاده می‌کنند. سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها ریسک بالایی دارد و بازدهی آن‌ها تحت‌تاثیر شرایط کلی بازار سرمایه قرار دارد. صندوق های سهامی بیشتر دارایی‌های خود را در سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند.
صندوقهای درآمد ثابت
صندوقهای درآمد ثابت از جمله صندوق های سرمایه گذاری بورس هستند که می‌توانند با کمترین ریسک سود قابل‌قبولی را به سرمایه‌گذاران خود برسانند. اکثر این صندوق‌ها با فروش واحدهای خود و جذب منابع مالی مورد نیاز به‌سراغ خرید اوراق بهاداری مانند اوراق اجاره، اوراق مشارکت و اوراق خزانه می‌روند که نسبتا ریسک پایین و سود مناسبی دارند.
صندوقهای مختلط
می‌توان گفت که صندوقهای مختلط ترکیبی از صندوقهای سهامی و درآمد ثابت است و میزان ریسک و بازدهی آن بین این دو قرار دارد. نیمی از دارایی‌های این صندوق‌ها در سهام و باقی آن در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود و سرمایه‌گذاران از مزایای هر دوی صندوق‌ها بهره‌مند می‌شوند. این صندوق‌ها دارای پتانسیل لازم برای کسب سود بیشتر از طریق سرمایه‌گذاری در سهام هستند و به‌خاطر سرمایه‌گذاری در اوراق درآمد ثابت کمتر دچار نوسانات قیمتی می‌شوند.
صندوقهای مبتنی بر طلا
صندوقهای مبتنی بر سکه طلا از دارایی‌های خود برای سرمایه‌گذاری بر روی اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلا در بازار بورس استفاده می‌کنند. بازدهی این سکه مشابه میزان بازدهی خود سکه طلا است. سرمایه‌گذاری در این صندوق های سرمایه گذاری بورس ریسک بیشتری دارد.
صندوق اهرمی
در صندوقهای اهرمی از تکنیکی به نام اهرم مالی برای کسب سود مضاعف استفاده می‌شود. فعالیت این صندوق‌ها هم به‌صورت صندوقهای قابل معامله (ETF) و هم به‌صورت صدور وابطال است و انتخاب نوع واحدهای آن‌ها به میزان ریسک بستگی دارد. در واقع واحدهای صدور و ابطال به‌عنوان واحدهای فاقد ریسک و واحدهای قابل معامله واحدهای پرریسک به شمار می‌روند. پرتفوی صندوقهای اهرمی از سهام و همچنین حق تقدم سهام تشکیل می‌شود.
صندوقهای تضمین اصل سرمایه
صندوق تضمین اصل سرمایه از جدیدترین صندوق های سرمایه گذاری بورس به شمار می‌رود. همان‌طور که از نام آن پیدا است، این صندوق‌ها علاوه بر سوددهی مناسب، اصل سرمایه سرمایه‌گذاران را هم تضمین می‌کند. این صندوق‌ها به دو دسته تضمین با مکانیزم اهرمی و تضمین با رکن ضامن تقسیم می‌شوند.
در صندوقهای تضمین با مکانیزم اهرمی ابتدا فرایند پذیره‌نویسی واحدهای ETF انجام می‌شود و بعد مجوز فعالیت صندوق صادر خواهد شد. در صندوق تضمین با رکن ضامن ابتدا پذیره‌نویسی واحدهای صدور و ابطالی انجام می‌شود و بعد صندوق تاسیس می‌شود و می‌تواند شروع به فعالیت کند.
صندوقهای سرمایه‌گذاری بورس شاخصی
اساس کار صندوقهای شاخصی پیروی از یک شاخص مبنا است. شاخص انتخاب‌شده می‌تواند شاخص کل بورس یا یکی دیگر از شاخص‌های بازار باشند. در واقع پرتفوی صندوقهای شاخصی مشابه همین شاخص مبنای مورد نظر شکل می‌گیرد و نوسانات آن نیز مشابه همان شاخص خواهد بود. هزینه و ریسک مدیریت این صندوق‌ها بسیار پایین است.
تفاوت صندوقهای مبتنی بر صدور و ابطال و ETF
شما برای سرمایه‌گذاری در صندوقهای صدور و ابطالی یا باید به یکی از شعبه‌های صندوق مورد نظر مراجعه کنید یا از طریق درگاه اینترنتی خود صندوق اقدام کنید. اما صندوقهای سرمایه‌گذاری قابل معامله مانند سهام شرکت‌های مختلف بوده و می‌توان از طریق سامانه اینترنتی کارگزاری‌های مختلف در آن‌ها سرمایه‌گذاری کرد. در واقع این صندوق‌ها با توجه به نماد خود در تابلوی معاملاتی قابل معامله هستند.
نحوه مقایسه انواع صندوق های سرمایه گذاری بورس
شما برای انتخاب صندوق سرمایه گذاری مورد نظر خود به غیر از مقایسه میزان بازدهی هر یک از آن‌ها باید به پارامترهای دیگری نیز توجه کنید. یکی از مهم‌ترین پارامترها برای مقایسه این صندوق‌ها ضریب بتا است که بسیاری از معامله‌گران برای سرمایه‌گذاری از آن استفاده می‌کنند. از دیگر پارامترهای مهم می‌توان به همبستگی با رشد شاخص، همبستگی با افت شاخص و ضریب آلفا اشاره کرد.
ارزش خالص دارایی یا NAV
اگر سرمایه کمی در اختیار دارید، برای انتخاب صندوق سرمایه گذاری بورس مناسب باید ارزش خالص دارایی آن‌ها را نیز باهم مقایسه کنید. سه نوع NAV به‌طور روزانه در وبسایت هر یک از این صندوق‌ها منتشر می‌شود که عبارتند از:
- ارزش خالص دارایی صدور که در واقع نشان‌دهنده ارزش هر واحد صندوق است
- ارزش خالص دارایی ابطال که همان مبلغی است که در صندوقهای صدور و ابطالی پس از انصراف‌دادن سرمایه‌گذار به ازای هر واحد به او پرداخته می‌شود
- ارزش خالص دارایی آماری به ارزشی گفته می‌شود که در صورت ایجاد صف فروش سنگین برای دارایی‌های صندوق از سوی مدیران مربوطه تعیین می‌شود
ارکان مختلف صندوق های سرمایه گذاری
هر یک از صندوق های سرمایه گذاری بورس از ارکان مختلفی تشکیل می‌شوند و هر یک از این ارکان نقش معینی در نحوه اداره صندوق دارند. مدیر صندوق، حسابرس صندوق، متولی صندوق و مدیر ثبت صندوق از جمله ارکان اصلی هر یک از این صندوق‌ها به شمار می‌روند.
سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت یا بلندمدت؟
هر سرمایه‌گذار برای انجام معاملات خود استراتژی منحصربه‌فردی دارد و با توجه به تحلیل‌های خود به‌صورت کوتاه‌مدت یا بلندمدت اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کند. باید توجه داشته باشید که بازارهای مالی هواره در حال نوسان هستند و هرچه بازه زمانی مورد نظر شما کوتاه‌تر باشد، این نوسانات تاثیر بیشتری بر معاملات و میزان سود شما خواهند داشت. اکثر کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که برای سرمایه‌گذاری در صندوق های سرمایه گذاری بورس باید یک استراتژی بلندمدت را در نظر داشته باشید. در این صورت اگر بازار برای مدت کوتاهی در شرایط اصلاحی قرار بگیرد، شما دچار ضرر نخواهید شد.
سرمایه‌گذاری با ریسک پایین در صندوق های سرمایه گذاری بورس
بسیاری از علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در بازار بورس با کمبود وقت روبه‌رو هستند و زمان کافی برای انجام تحلیل‌های تکنیکال و فاندامنتال را در اختیار ندارند. به همین علت بسیاری از افرادی که قصد سرمایه‌گذاری بلندمدت در بازار بورس را دارند، منابع مالی خود را در اختیار صندوق های سرمایه گذاری بورس قرار می‌دهند تا ریسک سرمایه‌گذاری را به حداقل برسانند و نیازی به مدیریت مداوم معاملات نداشته باشند.
این صندوق‌ها علاوه‌بر در اختیار داشتن معامله‌گران و تحلیل‌گران حرفه‌ای از مزایای فراوانی مانند نقدشوندگی مناسب، تنوع و امکان سرمایه‌گذاری با سرمایه اندک نیز برخوردار هستند. از انواع مختلف این صندوق‌ها می‌توان به صندوقهای تضمین اصل سرمایه، درآمد ثابت و مبتنی بر طلا اشاره کرد.