هر چند قیمت مهمترین پارامتر بررسی رفتار بالقوه ی در آینده بازار تلقی می گردد، اما حجم و تقاضای بازار شواهد بعدی در توصیف رفتارهای صعودی و نزولی بازار محسوب می شوند. حجم بیانگر تقاضای بازار است. قادر به نمایش ضعف و قوت بالقوه و همچنین تابعی برای شاخص های زمانی در شکست های سطوح بالقوه باشند. درک و شناخت تحلیل حجم و رفتارهای مشارکت کنندگان بازار در پیش بینی روند احتمالی قیمت در دارایی های مالی به عنوان یک هنر ظریف و به نوعی معماری بسیار مهم تلقی است.
اغلب افراد مبتدی کاهش در حجـم معاملات را در هنگام فاز تثبیت، به عنوان نشانه ای از ضعف روند می پندارند. رابطه ی بین حجم و روند تثبیت (Sidway or Range) به عنوان یک شاخص مهم در شناسایی رفتار مشارکت کنندگان (خریداران / فروشندگان) قادر استفاده هستید. مخصوصاً زمانی که میزان خیلی کم یا زیاد حجم همراه با رفتارهای غیرمعمول با رنج زیاد یا ، مشاهده می کنید کم.
بر اساس تئوری داو که در وبلاگ آرون گروپس قادر به مطالعه مقاله آن هستید، حجـم باید روند را تایید کند. حجم بایست در جهت روند قبلی یا روند غالـب بر بازار انبساط یابد. حجـم بـه عنوان یک شاخص حامی یا ثانویه ی رفتار بالقوه قیمت در آینده در نظر می گیرند.
در حالت عمومی دو حالت برای تغییر حجم و روند قیمت متصور هستیم:
- حجم با افزایش قیمت افزایش و در بازگشت های قیمت در یک روند صعودی کاهش می یابد.
- حجم باید با کاهش قیمت افزایش و در بازگشت های قیمت در یک روند نزولی کاهش یابد
نکته کلیدی: رفتار حجم مخالف دو حالت حاکی از اینکه روند صعودی به شکل بالقوه ای نزولی و روند نزولی به شکل بالقوه ای صعودی است.
حجـم بـه عنوان یک معیار جهت بررسی رفتار و عقاید فعالین بازار تلقی می گردد. به عبارت ساده تر جمع سهام یا قراردادهایی که معامله گران در محدوده زمانی مشخصی معامله کرده اند را نمایش می دهد. وقتی حجم را مورد بررسی قرار می دهید، دو نکته زیر را مدنظر قرار دهید:
- افزایش حجم حاکی از اینکه مشارکت کنندگان در بازار علاقه مند به دیدن قیمت های بالاتر در یک روند صعودی یا دیدن قیمت های پایین تر در یک روند نزولی هستند. در یک روند صعودی افراد تمایل به شرکت در بازار و روند شکل گرفته دارند پس به انجام خرید های بالاتر گرایش دارند و در یک روند نزولی، به دنبال فروش های پایین تری خواهند بود.
- کاهش در حجم حکایت از این موضوع که فعالین اقتصادی اشتیاق خود را برای رویارویی مبنی بر اینکه قیمت در یک روند صعودی بالاتر رود یا در یک روند نزولی پایین تر از دست داده اند. در این صورت بیشتر تمایل به خرید در قیمت پایین تر (روند صعودی) و فروش در قیمت بالاتر (روند نزولی) دارند. مشروط بر اینکه معاملات قبلی خود را آفست و نقد نکرده باشند.
استفاده از واگرایی قیمت و حجم
واگرایی در حجم زمانی اتفاق می افتد که حجـم بدون در نظر گرفتن جهـت قیمت، کاهش داشته باشد. واگرایی حجم حکایت از این موضوع که مشارکت کنندگان در بازار قصد افزایش یا کاهش بیشتر قیمت را ندارند. به طور مثال هنگامی که قیمت رو به افزایش است و حجـم کـاهش می یابد، این اتفاق نشانه این که مشارکت کنندگان علاقه ی کمتری به حرکت رو به بالا دارند. این موضوع برای یک روند صعودی، حکم نزول را دارد.
در تحلیل حجم زمانی قیمت تایید می گردد که بین این دو پارامتر همگرایی شکل بگیرد. در واقع مواقعی که حجم و قیمت هر دو با هم افزایش یابند حکایت از انگیزه و علاقه مشارکت کنندگان برای تغییر قیمت به افزایش هست. در یک روند صعودی و بالا رونده حکایت از افزایش بیشتر قیمت است. در یک روند نزولی و پایین رونده در صورت افزایش حجم، نشانه ها از انگیزه بیشتر مشارکت کنندگان به ادامه روند نزولی است.
به طور مختصر می توان واگرایی و همگرایی حجم و قیمت را چنین در نظر گرفت:
- همگرایی: افزایش حجم با قوت گرفت قیمت (نزول یا صعود)، حکایت از ادامه داری روند فعلی بالقوه است.
- واگرایی: تناقض در رفتار حجم و قیمت، نشانه ی زود هنگامی از بازگشت بالقوه ی روند فعلی است.
برخلاف اسیلاتورهای مبتنی بر قیمت استاندارد، جهت قیمت هیچ ارتباطی به تعیین واگرایی حجم ندارد.
وجود واگرایی حجم به جهت قیمت وابسته نیست، اما برای تعیین و تشخیص آن صعودی یا نزولی واگرایی نیازمند آن هستیم.از دیدگاه نگارنده مهمترین پالس و سیگنال که با قیمت قادر به استفاده هستید، همین وجود روابط واگرایی است. حال چه در حجم یا در هر محاسبات دیگر بهترین کاربرد را داراست. . باید این مورد را هم در نظر گرفت که هیچ کدام از حالت های واگرایی معکوس ربطی به حجم ندارند. برای این مورد مقاله واگرایی را در سایت آرون گروپس قادر به مطالعه هستید.
در یک فاز تجمیع، حجم به عنوان شاخص زمان بندی شکست سطوح عمل می کند. برای هر دوره هر کجا که حجم تا حداقل ممکن خودش کاهش می یابد، یک شکست سطح رو به بالا یا رو به پایین را تجربه می کند. به زبان ساده، تمام حالت های واگرایی و همگرایی به شرح زیر هستند:
- هر گاه حجم و قیمت با هم کاهش یابند، شاهد واگرایی صعودی خواهیم بود. هر گاه حجم و قیمت با هم بالا روند، شاهد تایید صعودی یا همگرایی خواهیم بود.
- هر گاه حجم کاهش یابد و قیمت بالا رود، شاهد واگرایی نزولی خواهیم بود. حجم اضافه و قیمت پایین بیاید، شاهد تایید نزولی یا همگرایی خواهیم بود.
بیشتر بخوانید: چگونه انواع واگرایی ها را در نمودار تشخیص دهیم؟
نکات پایانی تحلیل حجم
حجم مطلق به اندازه ی حجم نسبی اهمیت ندارد. تغییر در میزان حجم مهم ترین اطلاعات را درمورد رفتار بالقوه ی قیمت در بازارها ارائه می دهد. کاهش و افزایش میزان حجـم، اطلاعات با ارزشی درمورد سطح علاقه منـدی یا مشارکت در قیمت های مختلف به ما می دهد. و تعیین کننده این موضوع که روند موردنظر قادر به صعود یا نزول است.
قله ها و دره های حجمی مهم و تاریخی یا به عبارت دیگر، انبساط های بیش از حد حجم، سطوح مرجعی را برای سقف ها یا کف های بالقوه در آینده ی بـازار فـراهم می سازند.
نکته کلیدی: تغییر در حجم الزاما برای تشکیل یک روند نیست. روند قادر به ادامه حرکت به صورت طولانی مدت بر روی یک میزان ثابت از حجم هستند.
نکات قابل توجه درمورد مطالعه ی سطوح نسبی در حجم، مقایسه ی حجـم صـعودی در برابـر حـجـم نزولی بازار می باشد. حجم بازار صعودی به دلایل مختلف نسبت به حجم بازار نزولی بیشتر است. تعدادی از این دلایل عبارت اند از:
- بسیاری از سرمایه گذاران ترجیح داده که یک معامله در حال ضرر را در بازار رو به پایین به امید رسیدن به سود یا رسیدن به نقطه سربه سر نگه دارند و از این ضرر خارج نشوند. این فعالین بازار حالتی را در بازار نشان که به آن بیزاری از ضرر می گوییم. بسیاری از سرمایه گذاران باور دارند که معامله ی ضرری که هنوز بسته نشـده اسـت، در واقـع ضـرر واقعـی نیست. بنابراین، در پوزیشن های ضررده مانده و این تمایل به نگهداری معاملات، باعث تاثیر بر حجم معاملات بازار در وضعیت نزولی می شود.
- سرمایه گذاران و معامله گران می توانند از House Money یا سود گیری بر اساس سرمایه گذاری بیشتر در معاملات جدید در بازار افزایشی استفاده کنند. صندوق های سرمایه گذاری بیشتری حاضرند در بازارهای صعودی به معامله گران سرویس دهند و این مساله باعـث جذب بیشتر سرمایه گذاران بالقوه برای شرکت در بازار می شود.
- حجم مطلق برای تعیین سطوح بالقوه ی حمایت و مقاومت بر اساس قیمت های مهم یا تاریخی به کار می آید. همچنین وقتـی بخواهیم میزان مشارکت در سهم های مختلف بخش ها، صنایع، یا بازار کالاهای مختلف را برای یافتن بازارهایی با نقدینگی بیشتر با هم مقایسه کنیم، گردش کل حجم را به نسبت کل حجم سهم های جابه جا شده می سنجیم. با این کار، اطلاعاتی درمورد سطح مطلق مشارکت در یک سهم به دست می آوریم.
در مقالات بعدی با نحوه به کارگیری و عملی حجم و اطلاعات مختلف در این زمینه خواهیم پرداخت. حتما مطالب سایت آرون گروپس را دنبال نمائید.