نرخ بهره

در واقع نرخ بهره نقش متفاوت بین مصرف کنونی و پس انداز بازی می کند. از سوی دیگر نرخ بهره در حقیقت برای اقتصاد سازوکاری را ایجاد می کند که مردم را در تصمیم گیری به چگونگی تخصیص درآمد به کالاها و خدمات در طی زمان راهنمایی می کند. بنابراین نرخ بهره در اقتصاد همانند قیمت، وظیفه تخصیص را بر عهده دارد.

 نرخ بهره از دیدگاه کارگزاران اقتصادی نیز می توان چنین تعریف کرد:

• مصرف کننده و خانوار: نگامی که شخص برای بدست آوردن مصرف بیشتر در آینده مصرف کنونی خود را به تعویق می اندازد، نرخی را برای آن در نظر می گیرد، این نرخ نمایانگر پولی است که شخص حاضر شده که با قدرت خرید آینده معاوضه کند و به نرخ بهره مشهور است.
• سرمایه پذیر: نرخی راکه یک شخص در هنگام بهره برداری از سرمایه می پردازد، نرخ بهره می گویند. در اقتصاد برای ارزش گذاری کالاها و خدمات از قیمت استفاده می کنند. قیمت نماینده میزان ارزشی است که ما برای آن کالا در نظر می گیریم.
• بنگاه اقتصادی: از دیدگاه تولید کننده نرخ بهره به این معنی است که آیا باید تولید کند و اگر تولید کند، به چه میزانی استفاده از اعتبارات، برای وی هزینه دارد و چگونه باید سرمایه ها را به این امر اختصاص دهد.

کینز به عنوان یک اقتصاددان برجسته به بهره به صورت ویژه ای می نگرد. از نظر وی بهره نرخی است که میزان تمایل مردم به نگهداری ثروت به صورت پول نقد را تعیین می کند و به عبارت دیگر نرخ بهره تعادل بین صورت های مختلف دارایی و میزان پول نقد را موجب می شود. همچنین او معتقد بود که نرخ بهره مبلغی است که بابت استفاده از وام یا اعتبار پرداخته می شود. از دیدگاه نظری نرخ بهره جبران هزینه تورم است. همچنین نرخ بهره نشان می دهد که آیا بازدهی و سرمایه گذاری در یک طرح خاص مناسب است.

نرخ بهره اسمی و واقعی

سرمایه گذاران باید به نرخ بهره واقعی نسبت به نرخ بهره اسمی توجه و تمرکز داشته باشند. به بیان ساده نرخ بهره اسمی، برعکس نرخ بهره واقعی، تورم را به حساب می آورد. 

ایروینگ فیشر نشان داد که نرخ بهره واقعی از تفاضل نرخ بهره اسمی و نرخ تورم بدست می آید. به زبان دیگر نرخ بهره اسمی در برگیرنده بهره واقعی و نرخ تورم مورد انتظار است بنابراین برای کشورهایی که دارای نرخ بهره واقعی شبیه به هم هستند، نرخ بهره اسمی آنها با توجه به انتظارات افراد در برابر نرخ های تورم متفاوت است. نرخ بهره اسمی یا به دلیل تغییر نرخ بهره واقعی و یا به واسطه تغییر نرخ تورم جابه جا می شود.

نرخ بهره اسمی با وارد کردن تورم یا تغییر در سطح عمومی قیمت ها تعدیل می شود و به این ترتیب هزینه وام گیری یا وام دهی به طور واقعی تر در نظرگرفته می شود، اما در حقیقت نرخ بهره واقعی نرخ مبادله کالاها و خدمات را بین شرایط کنونی و آینده نشان می دهد. اگر در اقتصادی سطح عمومی قیمت ها در بلندمدت ثابت باشد، آنگاه افراد بین نرخ بهره واقعی و اسمی تفاوت قائل نمی شوند. روشن است که پول نقش مهمی در تعیین درآمد ملی دارد اما میزان بهره عامل تعیین کننده ای در سطح درآمد ملی و مخارج کل است. تغییرات نرخ بهره در سطح ملی اثرات جانبی بسیاری دارد. برای نمونه کاهش نرخ بهره سبب افزایش تقاضای کل و سرمایه گذاری می شود. میزان بهره و سطح درآمد ملی در یک اقتصاد با تعادل در بازارهای کالا و پول بدست می آیند.